Kobieta w ciąży to regularna pacjentka gabinetu ginekologicznego. Przez kolejne miesiące musi wykonać szereg badań. O tym kiedy i jakie badania czekają przyszłą mamę rozmawiamy z lek. med. Tomaszem Oleksikiem specjalizantem ginekologii i położnictwa z Centrum Medycznego „Boramed".
– Jakie badania powinny zostać zlecone przez lekarza podczas pierwszej wizyty ciężarnej pacjentki?
Pierwsza wizyta pacjentki w ciąży zazwyczaj odbywa się około 6-7 tygodnia ciąży. Zbierany jest wówczas dokładny wywiad chorobowy, dokonywany jest pomiar ciśnienia tętniczego krwi, odbywa się badanie ginekologiczne oraz ewentualnie USG potwierdzające prawidłowo rozwijającą się ciążę.
Podczas tej wizyty zlecany jest dość spory pakiet badań, który między innymi ma za zadanie wykluczyć cukrzycę lub świeżą infekcję – niebezpiecznymi w I trymestrze ciąży – wirusami czy też pierwotniakami. Badania zlecane do 10 tyg. ciąży u pacjentek bez dodatkowym obciążeń to: określenie grupy krwi i czynnika Rh, morfologia krwi, badanie ogólne moczu, TSH, badanie poziomu glukozy na czczo, wykluczenie zakażenia wirusem HIV, a także wirusowym zakażeniem wątroby typu C oraz badania w kierunku toksoplazmozy i różyczki. Rutynowo wykonuje się również cytologię, a także kontroluje masę ciała i - jak już wcześniej wspomniano – ciśnienie tętnicze.
Wszystkie badania zalecane w ciąży fizjologicznej są określone w „Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej", z którym warto, by każda ciężarna się zapoznała.
– Ile razy w ciągu trwania całej ciąży powinno być wykonane badanie USG? Czy jest to badanie bezpieczne dla płodu?
USG w trakcie ciąży wg wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, a także wg wyżej wspomnianego rozporządzenia, w ciąży fizjologicznej powinno być wykonane minimum 4 razy.
Konkretnie chodzi tu o I trymestr (11-14 tydzień ciąży), II trymestr (18-22 tydzień ciąży), III trymestr (28-32 tydzień ciąży) i w terminie porodu. Najczęściej zdarza się, iż takich USG jest wykonywanych więcej – szczególnie USG do 10 tyg. ciąży celem ustalenia prawidłowego zagnieżdżenia zarodka w jamie macicy, wykluczenia ciąży pozamacicznej, bądź w późniejszych etapach ciąży, spowodowanych konieczną częstszą kontrolą np. masy płodu, ilości wód płodowych czy oceny położenia.
Dotychczas nie wykazano negatywnego wpływu wykonywanego USG na rozwijający się płód. Uważa się, że ilość wykonywanych badań powinna być tak częsta i tak długa, jak wymaga tego dana sytuacja. Czasem celem uspokojenia niepokoju pacjentki i związanych z tym możliwych konsekwencji, wykonanie USG potwierdzającego dobrostan płodu może działać leczniczo.
– Jakie badania powinna wykonać ciężarna w kolejnych trymestrach?
Poza wykonywanymi rutynowo morfologią i badaniem ogólnym moczu, w poszczególnych tygodniach ciąży wykonywane są takie badania jak: doustny test obciążenia glukozą (OGTT) – między 24-26 tyg., badanie przeciwciał anty-D u kobiet Rh(-) w każdym trymestrze ciąży, posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących – między 35–37 tyg., badanie antygenu HBs w III trymestrze ciąży oraz powtórzenie niektórych badań przed samym porodem celem wykluczenia aktywnej infekcji.
Wszystkie wymienione badania są wykonywane w przebiegu zdrowej, fizjologicznej ciąży, musimy natomiast pamiętać, iż ich ilość i rodzaj może się zmienić w momencie stwierdzenia nieprawidłowych wartości lub choroby.
– Także po porodzie pacjentka musi przejść kontrolę. Kiedy i jakie badania powinna wykonać?
Wizyta kontrolna u ginekologa powinna odbyć się 6-8 tyg. po porodzie. W zależności od przebiegu porodu i związanych z nim powikłań np. niedokrwistości spowodowanej znaczną utratą krwi, pacjentka może mieć zalecone wykonanie przed wizytą morfologię krwi i badanie poziomu ferrytyny.
O konieczności wykonania badań dodatkowych ginekolog poinformuje po analizie dostarczonych wyników, wykonanym badaniu przedmiotowym i przeprowadzonym szczegółowym wywiadzie popołogowym.
- Dziękuję za rozmowę w imieniu prowadzących blog Boramed.