Ciąża – 11. tydzień
Rozwój dziecka w 11. tygodniu ciąży
W 11. tygodniu ciąży narządy wewnętrzne maluszka są już wykształcone i następuję ich dalszy rozwój. Serce jest już w całości ukształtowane i sprawne. Trzustka zaczyna pełnić funkcję wydzielniczą. Rozpoczyna się także proces mineralizacji kości, który będzie trwał aż do zakończenia wieku dojrzewania. Szczególnie szybko rozwija się wątroba, która znacznie wypełnia jamę brzuszną dziecka.
Ciało dziecka prostuje się z pozycji embrionalnej, a tułów oraz kończyny stają się proporcjonalnie dłuższe. Komórki naskórka rozmnażają się intensywnie tworząc kolejne warstwy, dzięki czemu skóra dziecka staje się mniej przezroczysta. W warstwie skóry właściwej rozwijają się cebulki włosowe, a na paluszkach rąk i nóg tworzą się łożyska płytki paznokcia. Uszy przesuwają się do ostatecznej pozycji po bokach głowy, pod zamkniętymi powiekami rozwija się gałka oczna.
Następuje proces różnicowania się narządów płciowych. U chłopców w jądrach rozpoczyna się produkcja testosteronu, u dziewczynek zaś rozwijają się jajniki. Narządy płciowe zewnętrzne kształtują się nieco później, dlatego na tym etapie nie zawsze jest możliwe precyzyjne określenie płci dziecka.
W jedenastym tygodniu ciąży płód potrafi wysuwać i chować języczek. Dziecko wykonuje również delikatne ruchy tułowia i kończyn. Nie są one odczuwane jeszcze przez matkę, ale można je zaobserwować podczas badania USG. W obrazie ultrasonograficznym pojawia się także pępowina, która pełni bardzo ważną rolę. Dzięki niej z łożyska transportowane są do płodu substancje odżywcze i tlen, a usuwane produkty przemiany materii.
Zmiany w organizmie kobiety
W tym czasie kobieta może zaobserwować pierwsze zmiany w swoim wyglądzie. Powiększająca się macica zaczyna wystawać ponad spojenie łonowe, a brzuszek staje się delikatnie zaokrąglony. W pierwszym trymestrze masa ciała zwiększa się nieznacznie. Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne wzrasta do około 150 kcal.
Polepsza się kondycja włosów i paznokci. Piersi stają się pełniejsze i wciąż może utrzymywać się ich tkliwość. U niektórych kobiet cera poprawia swój wygląd lub wręcz przeciwnie pojawiają się wypryski i przebarwienia. Fizjologiczną zmianą jest pigmentacja w obrębie kresy białej na brzuchu, biegnąca od pępka do spojenia łonowego. Ta ciemniejsza linia, zwana linea negra związana jest ze zwiększonym poziomem progesteronu we krwi. Zanika po porodzie.
Często przyszłe mamy mogą zaobserwować intensywniejszą produkcję śliny, wrażliwość dziąseł oraz skłonność do gromadzenia się płytki nazębnej.
Na tym etapie ciąży mdłości ustępują lub bywają sporadyczne. Nadal mogą dokuczać kobiecie wzdęcia, zaparcia oraz częstomocz.
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Standardu Opieki Okołoporodowej, oprócz badania USG genetycznego, podczas wizyty w 11. tygodniu ciąży należy po raz pierwszy wykonać ocenę ryzyka oraz nasilenia objawów depresji. Do oceny wykorzystywany jest test Becka składający się z 21 pytań. Badanie należy wykonać w ciąży dwukrotnie: w pierwszym trymestrze pomiędzy 11. a 14. tygodniem oraz w trzecim trymestrze pomiędzy 33. a 37. tygodniem ciąży.
Co warto wykonać !
Od 11. tygodnia można wykonywać badania prenatalne (tzw. USG „genetyczne") oraz test podwójny PAPP-A. Na podstawie obrazu USG lekarz ginekolog szczegółowo ocenia prawidłowość rozwoju dziecka. USG pomiędzy 11. a 13+6 tygodniem ciąży oraz test PAPP-A pozwala na oszacowanie ryzyka wystąpienia najczęstszych trisomii u dziecka (trisomia chromosomu 21 – zespół Downa, trisomia chromosomu 18 – zespół Edwardsa, chromosomu 13 – zespół Pataua). Nieinwazyjne badania pierwszego trymestru są bezbolesne oraz bezpieczne zarówno dla kobiety jak i dla płodu.
Tu warto dodać, iż NFZ refunduje badanie usg I i II trymestru oraz test PAPP-A, pacjentkom powyżej 35 roku życia lub spełniające poniższe wymagania:
https://www.boramed.pl/blog/program-badan-prenatalnych-w-ramach-narodowego-funduszu-zdrowia
Do 10 t.c. należy wykonać badania diagnostyczne:
1.Grupa krwi i Rh
2.Przeciwciała anty-Rh
3.Morfologia krwi
4.Badanie ogólne moczu
5.Cytologia
6.Glukoza, ew. test obciążenia 75g glukozy u kobiet z czynnikiem ryzyka GDM
7.WR
8.THS
9.Badanie HIV i HCV
10. Badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM), różyczka (IgG, IgM),
Zalecane jest również wykonanie kontroli stomatologicznej.