Schorzenia zwane łokciem tenisisty i golfisty to jedne z bardziej popularnych problemów dotyczących obszaru stawu łokciowego i jego okolic. Zazwyczaj mają charakter przeciążeniowy, urazowy lub zapalny.

Co to jest łokieć tenisisty - definicja 

Jedna z definicji Łokcia tenisisty mówi o tym, iż jest to entezopatia dotycząca przyczepu ścięgien prostowników palców i nadgarstka do nadkłykcia bocznego kości ramiennej (1,2). Badacze spierają się co do pochodzenia i patogenezy tego stanu, a także samego mechanizmu bólu, który także nie został jeszcze dogłębnie wyjaśniony.

Nie zmienia to jednak faktu, iż najpoważniejsze zmiany degeneracyjne zachodzą w ścięgnistym przyczepie bliższymprostownika promieniowego krótkiego nadgarstka (ECRB), natomiast schorzenie może również dotyczyć prostownika promieniowego długiego nadgarstka, prostownika łokciowego nadgarstka, prostownika wspólnego palców. Pacjent oprócz bólu zazwyczaj odczuwa również zaburzenia funkcji kończyny górnej oraz siły (2,3).

Co to jest łokieć golfisty - definicja 

Łokieć golfisty natomiast to tzw entezopatia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej i dotyczy grupy mięśni zginaczy nadgarstka położonych po przyśrodkowej stronie stawu łokciowego. Ból lokalizuje się w miejscu przyczepu mięśnia nawrotnego obłego, mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka, ewentualnie zginacza łokciowego nadgarstka. Może być miejscowy, ale także rozprzestrzeniać się w okolice nadgarstka, przedramienia czy palców. Podobnie

jak w przypadku opisanego wyżej schorzenia, łokieć golfisty również powoduje zaburzenia funkcji kończyny górnej(3,7).

Przyczyn powstania łokcia tenisisty i golfisty jest wiele np:

• ⦁ sumowanie się mikrourazów ( przy łokciu tenisisty głownie obciążenia w skurczu ekscentrycznym mięśni w pozycji zgiętego stawu łokciowego, natomiast przy łokciu golfisty powtarzalne ruchy zginania dłoniowego nadgarstka i pronacji (obracania) przedramienia wbrew oporowi )
• 1 patologie w obszarze stawu łopatkowo-ramiennego
• 2 zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa

Zawsze należy udać się do lekarza lub fizjoterapeuty w celu postawienia poprawnej diagnozy.
Po zdiagnozowaniu schorzenia warto jak najszybciej wdrożyć leczenie. Pierwszym z wyboru postępowaniem jest proces leczenia zachowawczego.

Co to jest leczenie zachowawcze w przypadku wymienionych schorzeń? 

Leczenie zachowawcze to przede wszystkim fizjoterapia.Zadaniem fizjoterapii jest działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz przywrócenie funkcji. Istnieje szereg technik, które można wykorzystać w walce z łokciem tenisisty oraz golfisty. W leczeniu postawą jest terapia manualna znosząca patologie organizmu za pomocą technik manualnych. Stosuje się również techniki narzędziowe, które uzupełniają terapię manualną.

Podczas pracy terapią manualną np. w ujęciu FRSc opracowujemy nie tylko tkliwe struktury w samym miejscu bólu, ale także położone dystalnie. Na pacjenta patrzymy holistycznie, w związku z czym niezwykle ważny jest typ pacjenta oraz zaobserwowane reakcje w tzw. układach regulacyjnych. Wszystkie informacje jakie fizjoterapeuta zdobywa o pacjencie i chorobie pomagają wybrać sposób leczenia. Dlatego też nie ma podczas pracy terapią manualną jednego schematu leczenia łokcia tenisisty czy golfisty. Terapia zawsze dobierana jest indywidualnie do pacjenta.

Przy obydwu schorzeniach warto zastosować manualne opracowanie tkanek (pod uwagę bierzemy całą górną część ciała począwszy od przyczepów mięśni w okolicy podpotylicznej) oraz neuromobilizacje. Podczas tych działań wpływamy zarówno na mięsnie oraz ich przyczepy, błone maziową, lipodynie, w tym te wchodzące do dołu łokciowego i pęczki nerwowe (w przypadku lokcia golfisty – pęczek przyśrodkowy, natomiast tenisisty-pęczek tylny).

Do terapii manualnej dołączamy techniki narzędziowe w tym np. dry needing i pinoterapię w ujęciu FRSc, które mają stymulować przekrwienie i skórne strefy odczynowe, zadziałać odreagowująco na układ nerwowy czy rekalibrować łańcuchy synkinetyczne. Dodatkowo warto zadać ćwiczenia do domu, a także zaaplikować kinesiotaping( np aplikacje mięśniowo-powięziowe). Uzupełniająco można zastosować zabiegi fizykalne. Najbardziej skuteczne będą ultradźwięki oraz fala uderzeniowa(9). Na sam koniec należy wspomnieć, iż w tych schorzeniach stosuje się również leczenie operacyjne, natomiast zawsze należy rozpocząć proces leczenia od metod zachowawczych.

Podsumowanie  

Podsumowując, dolegliwości w obrębie stawu łokciowego takie jak łokieć golfisty czy tenisisty wymagają współpracy lekarza ortopedy oraz fizjoterapeuty. Leczenie zachowacze obejmuje przedze wszystkim fizjoterapię, można również zastosować iniekcje z kortykosteroidów, którą może zlecić lekarz ortopeda. Na działania fizjoterapeutyczne składają się terapia manualna, terapia narzędziowa, kinesiotaping, ćwiczenia oraz zabiegi fizykalne. Fizjoterapia dobierana jest indywidualnie do pacjenta, a program rehabilitacji ustalany przez fizjoterapeutę.

Bibliografia
 

1. Trudel D., Duley J., Zastrow I., Kerr E.W., Davidson R., MacDermid, J.C et al.: Rehabilitations for patients with lateral epicondylitis a systematic review. J. Hand Ther. 2004, 17, 243–266

2. Siminska J., Piektun K., Stocka J., Giermakowska M., Nowacka K., Hagner W., Łokieć tenisistyprzegląd wybranych metod fizykalnych, metod zaopatrzenia ortopedycznego i masażu. Journal ofEducation, Health and Sport 2015; 5: 269‒280.

3. Furia J., Rompe J., Cacchio A. et al.: A single application of low-energy radial extracorporeal shockwave therapy is effective for the management of chronic patellar tendinopathy. „Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc", 2013; 21: 346-350.

4. Shmushkevich J., Kalichman L., Myofascial pain in lateral epicondylagia: A review. Journal of Bodywork & Movement Therapies 2013; 17: 434‒439.

5. Kucuksen S., Yilmaz H., Salli A., Ugurlu H., Muscle Energy Technique Versus Corticosteroid Injection Management of Chronic Lateral Epicondylitis: Randomized Controlled Trial With 1- Year Follow- up. Physical Medicine & Rehabilitation 2013; 94: 2068‒2074.

6. Nimura A., Fujishiro H., Wakabayashi Y., Imatani J., Sugaya H., Akita K., Joint Capsule Attachment to the Extensor Carpi Radialis Brevis Origin: An Anatomical Study With Possible Implications Regarding the Etiology of Lateral Epicondylitis. Journal of Hand Surgery 2014; 39: 219- 225

7. Tederko P.: Postępowanie w zespołach przeciążeniowych w praktyce lekarza rodzinnego – zespoły przeciążeniowe kończyny górnej. „Świat Med i Farm", 2010; 4: 30-37.

8. Skorupska E., Samborski W.: Najnowszy przegląd wiedzy dotyczący patomechanizmu łokcia tenisisty. „Chir Narz Ruchu", 2011; 76 (2): 69-76.

9. Król P.: Radialna i zogniskowana fala uderzeniowa w terapii łokcia tenisisty, łokcia golfisty i objawowej ostrogi piętowej. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katowice 2013; s. 5-14, 22-23, 26-28, 32-33, 40-51, 96-97, 13310.Rosińska D., Geszprych A., Rosiński M.: „Łokieć tenisisty" – wybrane sposoby postępowania fizjoterapeutycznego. „Prakt Fizjoter Rehabil", 2012, 28, 4-9.