Konflikt serologiczny a ciąża
Grupa krwi jest uwarunkowana przez znajdujące sie na powierzchni krwinek białka, zwane antygenami, które grupują się w różne układy. U człowieka najbardziej znanym jest jest ukłąd AB0 oraz układ Rh. W przypadku konfliktu serologicznego duże znaczenie odgrywa układ Rh, w którym wyróżniamy 5 antygenów D, d, c, E, e.
Czym jest i kiedy może wystąpić konflikt serologiczny?
Konflikt serologiczny to niezgodność pomiędzy grupami krwi matki oraz płodu. Może występować w różnych układach, ale najczęściej dotyczy grupy Rh i antygenu D (cząstka znajdująca się na krwinkach czerwonych). W tym przypadku konflikt serologiczny ma miejsce kiedy krwinki matki nie zawierają antygenu D (grupa krwi Rh-), a krwinki czerwone płodu zawierają anygen D (grupa krwi Rh+). Powoduje to wytworzenie przez ogranizm matki przeciwciał anty-D skierowanych przeciwko komórkom krwi dziecka.
Warto dodać, że do konfliktu serologicznego może dojść w momencie kiedy:
•matka ma grupę krwi Rh (-), a ojciec dziecka Rh (+),
•dziecko odziedziczy po ojcu układ antygenów na krwinkach czerwonych lub
•do krwioobiegu kobiety przedostaje się pewna ilość krwi płodu.
W większości nie występuje w pierwszej ciąży, lecz w kolejnych. Należy wówczas podjąć działania profilaktyczne, polegające na podaniu immunoglobuliny anty-D.
Skutki konfliktu serologicznego – choroba hemolityczna płodu.
Podczas prawidłowego przebiegu ciąży krew matki i płodu nie mieszją się. Dlatego
w większości przypadków konflikt serologiczny występuje w kolejnych ciążach. Aby pobudzić reakcję immunologiczną u matki wystarczy niewielka ilość krwi (nawet 0,2ml). Bariera łożyskowa chroni przed kontaktem krwi matki i dziecka. Jednak istnieją sytuacje, w których dochodzi do wymieszania się krwi kobiety ciężarnej i płodu (poród, poronienie, zabiegi wenwątrzamaciczne – amniopunkcja, biposja kosmówki, krwawienia w ciąży, urazy). Antygen D pojawia się w czasie życia płodowego około 5. tygodnia ciąży.
Wystąpienie konfliktu serologicznego zagraża szczególnie płodowi. W konsekwencji nieprawidłowości może się rozwinąć u niego choroba hemolityczna. Polega na tym, że komórki dziecka atakowane są przez przeciwciała anty-D matki. Prowadzi to do rozkładu krwinek, rozowju niedokrwistości oraz niedotlenienia i uszkodzenia narządów wewnętrznych.
Profilaktyka konfliktu serologicznego
W ciąży należy określić grupę krwi oraz obecność przeciwciał anty-D. Jeśli matka nie ma stwierdzonych przeciwciał we krwi oraz istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia u dziecka grupy krwi Rh(+) należy podać porfilaktycznie immunoglobulinę anty-D. Postępowanie to ma na celu zapobiec wytworzeniu przeciwciał anty-D przez oragnizm matki.
Immunoglobulina anty-D podawana jest domięśniowo w III trymestrze ciąż (28.-30. tydzień ciąży) orz w ciągu 72 H po porodzie, poronieniu lub zabiegach inwazyjnych na macicy.
Lek podawany jest tylko na zlecenie lekarza ginekologa-położnika.
Jeśli u kobiety występują przeciwciała anty-D nie ma konieczności podawania immunoglobuliny anty-D.
