To musi wiedzieć każda mama: jak dbać o siebie po porodzie?

Ciąża stawia przyszłą mamę przed mnóstwem pytań i niepewności. Im bliżej rozwiązania – tym więcej z nich dotyczy samego porodu i połogu. Dlatego zapytaliśmy specjalistę, o to jak pielęgnować ranę po porodzie siłami natury i po cięciu cesarskim.

Będąc w ciąży wielu rzeczy nie da się zaplanować. Dlatego każda kobieta oczekująca na poród powinna być dobrze przygotowana teoretycznie zarówno do porodu naturalnego, jak i do tego przeprowadzonego przez cięcie cesarskie. O to jakie są następstwa obydwu rozwiązań, jak dbać o siebie i kiedy możliwy jest powrót do normalnej aktywności fizycznej zapytaliśmy dr. n. med. Wojciecha Majkusiaka – specjalistę ginekologii i położnictwa – który jest naszym rozmówcą w cotygodniowym cyklu medycznym, prowadzonym we współpracy z Centrum Medycznym „Boramed" przy stacji metra Ursynów.

Poród siłami natury

Czego może spodziewać się kobieta rodząca naturalnie? Czy jest szansa, że krocze nie zostanie naruszone podczas porodu?

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia rekomenduje się ograniczenie wykonywania zabiegu nacięcia krocza w trakcie porodu, tylko do sytuacji bezwzględnie koniecznych. Zalecenia te mówią, że wskazania do epizjotomii (nacięcie krocza) występują w około 10-20% porodów drogami natury. W Polsce nadal odsetek zabiegu nacięcia krocza jest istotnie większy (ok.50%) w porównaniu np. do USA (33%) czy Danii (12%).

Kiedy nacięcie jest naprawdę konieczne i jakie są jego następstwa?

Zabieg nacięcia krocza jest konieczny, jeśli istnieją medyczne wskazania do jego wykonania w trakcie porodu. Należą do nich między innymi takie powikłania porodu jak dystocja barkowa (sytuacja, w której po urodzeniu główki rodzenie się barków jest utrudnione), poród zabiegowy z użyciem próżniociągu lub kleszczy, położenie miednicowe płodu, pęknięcie krocza w trakcie poprzedniego porodu czy też konieczność szybkiego ukończenia porodu ze względu na ryzyko niedotlenienia płodu.

Jak pielęgnować krocze po porodzie?

Bez względu na to, czy poród odbył się drogami i siłami natury, z nacięciem krocza lub bez niego, należy dbać o odpowiednią higienę. W pierwszych dobach po porodzie zaleca się noszenie bawełnianej bielizny lub specjalnej bielizny połogowej z siatki, która pozwala na dostęp powietrza. Warto także stosować wkładki połogowe niezawierające kleju, gdyż może on zaburzać przepływ powietrza przez bieliznę, a tym samym utrudniać gojenie. Do snu lub odpoczywając w ciągu dnia, kobieta nie powinna mieć na sobie żadnej bielizny.

Kolejnym ważnym elementem dbania o okolicę krocza po porodzie jest podmywanie się po każdej wizycie w toalecie. Należy używać do tego sprawdzonych produktów do higieny intymnej stosowanych przed porodem. Pozwala to uniknąć ewentualnych reakcji alergicznych na nowe preparaty. Krocze powinno się wycierać ręcznikiem jednorazowym. Zaleca się korzystanie z prysznica zamiast kąpieli w wannie oraz nieużywanie gąbek lub myjek, ponieważ są siedliskiem bakterii.

Ile czasu trwa rekonwalescencja? Kiedy można rozpocząć ponowne współżycie?

Rana po nacięciu krocza goi się zazwyczaj około 7 dni. Czas gojenia zależy od rozległości rany, zachowywania higieny oraz indywidualnych predyspozycji regeneracyjnych skóry każdej kobiety. Przyjmuje się, że czas powrotu narządu rodnego do stanu sprzed ciąży trwa ok. 6 tygodni i po tym czasie w przypadku braku innych powikłań po porodzie można rozpocząć współzycie.

Cięcie cesarskie – operacja

Na czym dokładanie polega cięcie cesarskie?

Poród operacyjny przez cięcie cesarskie polega najprościej mówiąc na wydobyciu dziecka z macicy po przecięciu struktur, które znajdują się pomiędzy skórą a jamą macicy, a następnie ich zeszyciu.Trzeba jasno powiedzieć, że cięcie cesarskie jest operacją, w trakcie której dociera się do jamy brzusznej (ściślej jamy otrzewnej) jak w przypadku innych operacji wymagających dostępu np. do jelit.

W zależności od sytuacji położniczej i warunków operacyjnych czas od nacięcia skóry do wydobycia dziecka trwa od ok. 30 sekund do kilku minut. Z kolei czas potrzebny do odtworzenia ciągłości przeciętych struktur w przypadku niepowikłanego cięcia cesarskiego wynosi ok. 20-40 minut.

Jakie są lub mogą być jego następstwa dla rodzącej?

Ze względu na fakt, iż cięcie cesarskie jest operacją brzuszną potencjalne niekorzystne istotne następstwa obejmują powikłania mogące towarzyszyć zabiegom chirurgicznym, np. uszkodzenie pęcherza moczowego lub moczowodu, zakażenia rany, powikłania anestezjologiczne, powikłania zakrzepowo-zatorowe, uszkodzenia ściany jelit.

Na szczęście dochodzi do nich stosunkowo rzadko, ale liczba komplikacji wzrasta przy drugim i kolejnych cięciach cesarskich. Trudno przewidzieć jak w konkretnym przypadku pacjentka będzie się czuła po operacji i jak długo będzie trwała rekonwalescencja, choć standardem jest rutynowe podawanie leków przeciwbólowych.

Jak pielęgnować ranę po cięciu cesarskim?

Ta rana także goi się około 7 dni i wtedy rutynowo zaleca się usunięcie szwu skórnego (najczęściej ciągły szew jest stosowany). Opatrunek jest zdejmowany kilka-kilkanascie godzin po operacji. Ranę należy myć wodą z mydłem w trakcie kąpieli pod prysznicem.

Nie należy omijać rany i bać się jej dotykać. To co ewentualnie powinno zaniepokoić to zaczerwienienie okolicy rany, sączenie się wydzieliny ropnej, gorączka, rozejście rany czy też obrzęk. Należy wtedy zgłosić się do lekarza.

Kiedy kobieta po CC może podjąć aktywność fizyczną np. podnosić cięższe przedmioty, uprawiać sporty? Kiedy współżycie będzie dla niej komfortowe i bezpieczne?

Czas potrzebny do powrotu układu płciowego (macica) oraz innych narządów i układów (np. układ krwionośny) nazywany jest połogiem i wynosi on około 6 tygodni. Oczywiście powrót do formy koniecznej do wznowienia np. biegania może być nieco krótszy, ale generalnie po upływie 6 tygodni można podjąć aktywności wykonywane przed ciążą.